Klassieke rubriek van Coen Jansen | Aflevering 34
Tradities, volks-samenzang, koren, patriotisme en zelfs chavinisme enz zoals de Britten er een patent op lijken te hebben..........
In deze aflevering over muziek uit Groot-Brittannië kunt u luisteren, kijken naar én zelfs meezingen (teksten zijn bijgeleverd) met muziek zoals die vaak te beluisteren is tijdens de Last Night of the Proms in de gigantische Royal Albert Hall in good old London.
De Last Night of the Proms is de iconische finale van het grote jaarlijkse muziekfestival in Londen, dat misschien wel het állergrootste muziekfestival ter wereld is!
Tijdens deze wereldberoemde avond wordt dan níet alleen door de duizenden in de Royal Albert Hall aanwezigen meegezongen, maar ook door de honderduizenden dolenthousiaste, feestelijk of ludiek uitgedoste, met de Union Jack wapperende Britten die zich in volgepakte parken, stadions en andere grote publieke ruimtes verspreid over het hele eiland hebben verzameld.
Veel plezier!
*The Pomp and Circumstance (Military) Marches, op.39, zijn een serie
van zes fraaie, beroemde marsen die door
sir Edward Elgar (1857-1934) gecomponeerd zijn. De eerste vier verschenen
tussen 1901 en 1907, de vijfde verscheen in 1930, en de zesde, postuum
samengesteld uit schetsen, werd gepubliceerd in 2005-2006. De eerste mars is
met de patriottische tekst; "Land of hope and glory" wereldberoemd
geworden. Die gezongen versie kunt u verderop in deze aflevering nog eens
beluisteren én bekijken.
*Voor het eendelige, romantische werk The Lark Ascending/De opstijgende leeuwerik, voor viool en orkest uit 1914, heeft Ralph Vaughan Williams (1872-1958) zich laten inspireren door het gelijknamige gedicht uit 1881 van de dichter George Meredith. Het dromerige gezang van de opstijgende (veld-)leeuwerik in een zwoele zomeravond, wordt door de prachtige tedere vioolsolo beeldend weergegeven.
*De overbekende traditional; "Greensleeves" is een langzame ballad waarvan de melodie al vermeld wordt in verschillende laat-16e-eeuwse bronnen. Er wordt vermoed dat Greensleeves door niemand minder dan Hendrik VIII gecomponeerd is voor zijn geliefde nummer zoveel, de latere koningin Anne Boleyn.........
Ralph Vaughan Williams componeerde er in 1934 deze handvol minuten durende prachtige orkestrale miniatuur over, die hij ook inpaste in zijn opera Sir John in love, en waarin hij met lyrische en serene klanken gelukzalige gevoelens op the British Countryside oproept.
**Ralph
Vaughan Williams; Fantasia on Greensleeves
De oorspronkelijke tekst;
Alas my love you do me wrong
To cast me off discourteously;
And I have loved you oh so long
Delighting in your company.
Greensleeves was my delight,
Greensleeves my heart of gold
Greensleeves was my heart of joy
And who but my Lady Greensleeves
I have been ready at your hand
To grant whatever thou would’st crave;
I have waged both life and land
Your love and goodwill for to have.
Greensleeves was my delight,
Greensleeves my heart of gold
Greensleeves was my heart of joy
And who but my Lady Greensleeves
Thy petticoat of sendle white
With gold embroidered gorgeously;
Thy petticoat of silk and white
And these I bought gladly.
Greensleeves was my delight,
Greensleeves my heart of gold
Greensleeves was my heart of joy
And who but my Lady Greensleeves.
*The Brighouse & Rastrick Brass Band (opgericht 1881) uit West Yorkshire, is één van de vele (bedrijfs-)Brassbands die Groot-Brittannië rijk is. In de jaren '70 van de 20e eeuw had dit blaasorkest met de vrolijke Floral Dance een heuse hitnotering in de popmuzieklijsten. Deze dans is door vele artiesten, dans/harmonie-fanfare-brassbandorkesten over de hele wereld uitgevoerd en opgenomen, maar de bekendste is wel toch deze, altijd een vrolijk humeur bezorgende uitvoering.
**The
Floral Dance (1976)
Een Brassband bestaat uit koperblaasinstrumenten en slagwerk. Haar oorsprong ligt in de Engelse militaire muziek. De Engelse Brassband heeft een 27-koppige standaardbezetting. De meeste Brassbands in Nederland en België zijn ontstaan vanuit een Fanfare (bestaande uit koperblaasinstrumenten, slagwerk en aangevuld met saxofoons).
*Rule, Britannia!/Britannië, beheers de zeeën/golven! wordt traditioneel, met een beroemde zanger(es) uitgevoerd tijdens de Last Night of the Proms.
Thomas Arne (1710-1778) componeerde in 1740 de muziek onder het gedicht met dezelfde titel dat geschreven werd door 2 Schotten; James Thomson (1700-48) en David Mallet (1703-1765). De eerste publieke uitvoering van ‘Rule, Britannia!’ vond plaats in 1745 in Londen. Engeland wilde uitbreiden, de wereldzeeën beheersen en dus is het niet raar dat deze hymne al direct erg populair werd.
in 1945 kreeg "Rule Britannia!" extra betekenis toen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd gespeeld bij de ceremoniële overgave van het Japanse keizerlijke leger in Singapore.
Échter; "Rule Britannia!" (met de zinsnede; ".....Britons never, never, never will be slaves".....dat volgens velen impliceert dat het wél oké zou zijn wanneer ánderen tot slaaf gemaakt worden....) is een duidelijke verwijzing naar het kolonialisme en de slavernij. Groot-Britannië heeft nl een grote rol gespeeld in de slavenhandel en daaraan veel geld verdiend. In de nasleep van de recente heftige Black Lives Matter-protesten en het omverwerpen van het standbeeld van de slavenhandelaar Edward Colston in Bristol zorgt dit lied steeds meer voor veel opschudding en wordt het als controversieel, en zelfs als racistische propaganda beschouwd. Hierdoor overweegt de BBC (die de Proms uitzendt) "Rule Britannia!" en om dezelfde redenen ook "Land of hope and Glory" voortaan niet meer te laten uitvoeren op de proms. In september 2022 gaan we meemaken of deze patriotistische liederen nog geprogrammeerd staan tijdens de Last Night of the Proms...........
**De wereldberoemde tenor Juan Diego Flórez zingt voor en mét het, in de Royal Albert Hall en in parken samengedromde uitzinnige publiek;
Rule, Britannia!/Britannië, beheers de zeeën/golven! van James Thomson (1700-1748);
When Britain first, at Heaven's command
Arose from out the azure main
Arose, arose from out the azure main;
This was the charter, the charter of the land,
And guardian angels sang this strain:
"Rule Britannia! Britannia rule the waves:
Britons never, never, never will be slaves.
"Rule Britannia! Britannia rule the waves:
Britons never, never, never will be slaves".
Still more majestic shalt thou rise,
More dreadful, from each foreign stroke
More dreadful, dreadful from each foreign stroke;
As the loud blast, the blast that tears the skies,
Serves but to root thy native oak.
"Rule Britannia! Britannia rule the waves:
"Britons never, never, never will be slaves.
Rule Britannia! Britannia rule the waves:
"Britons never, never, never will be slaves".
The Muses, still with freedom found,
Shall to thy happy coast repair;
Shall to thy happy coast repair;
Blest Isle!With matchless beauty crown’d,
And manly hearts to guard the fair.
“Rule, Britannia! rule the waves:
“Britons never will be slaves.
“Rule, Britannia! rule the waves:
“Britons never will be slaves".
**Het overbekende "Land of hope and
Glory"
Land of hope and glory
Mother of the free
How shall we extol thee
Who are born of thee
Wider still and wider
Shall thy bounds be set
God who made thee mighty
Make thee mightier
God who made thee mighty
Make thee mightier yet.
Land of hope and glory
Mother of the free
How shall we extol thee
Who are born of thee
Wider still and wider
Shall thy bounds be set
God who made thee mighty
Make thee mightier yet
God who made thee mighty
Make thee mightier yet.
*Amazing Grace; deze overbekende christelijke hymne, werd in 1772 geschreven door de Engelsman John Newton (1725-1807) die in de slavenhandel werkte en zich na een hevige storm op zee bekeerde tot geloof. De Amerikaan William Walker (1809-1875) heeft, nadat de tekst eerder door andere componisten op muziek was gezet, de huidige wereldberoemde melodie gecomponeerd die ook veel op doedelzak uitgevoerd wordt. Over John Newton en Amazing Grace is een gelijknamige film gemaakt als protest tegen hedendaagse slavernij.
**Een opname van het Empire Brass Quintet in een prachtig arrangement voor koperquintet (2 trompetten, hoorn, trombone en tuba), slagwerk én; doedelzak;
Amazing Grace
De oorspronkelijke tekst;
Amazing Grace, how sweet the sound
That saved a wretch like me
I once was lost, but now am found
Was blind but now I see
Was Grace that taught my heart to fear
And Grace, my fears relieved
How precious did that Grace appear
The hour I first believed
Through many dangers, toils and snares
We have already come
T'was Grace that brought us safe thus far
And Grace will lead us home
And Grace will lead us home
Amazing Grace, how sweet the sound
That saved a wretch like me
I once was lost but now am found
Was blind but now I see
Was blind, but now I see.
*Auld Lang Syne/Vervlogen tijden (componist onbekend) is een van oorsprong Schots lied waarvan de tekst toegeschreven wordt aan de Schotse dichter Robert Burns.
Auld Lang Syne/Vervlogen tijden verhaalt over oude vrienden die onder het genot van een drankje (zal wel een verwarmende Schotse whisky geweest zijn?) herinneringen ophalen aan avonturen die ze in lang vervlogen tijden samen beleefd hebben.
**De Amerikaanse gastdirigent, die zijn eerste "Proms" beleeft, geniet zichtbaar van de enthousiaste samenzang..........
Auld lang Syne/Vervlogen tijden;
For auld lang syne, my dear
For auld lang syne
We'll tak a cup o' kindness yet
For auld lang syne
*Het veruit meest bekende werk van Hubert Parry (1848-1918) is "Jerusalem".
De oorspronkelijke tekst hiervan werd in 1804 als gedicht geschreven door William Blake, en in 1916 schreef Parry er een orgel/piano-begeleiding onder. Doordat de melodie vrij eenvoudig, en dus makkelijk mee te zingen was, is het als bemoedigend koorlied voor de "Fight for Right" beweging (opgericht om de vastberadenheid van Groot-Brittannië tijdens de Eerste Wereldoorlog te ondersteunen) al meteen enorm populair geworden. Er wordt zelfs gefluisterd dat (mede daardoor) koning George V Jerusalem prefereerde boven het "God Save the King/Queen"...........
Jerusalem is door de Britse vrouwenbeweging als strijdlied omarmt en door verschillende sportbonden als hún volkslied overgenomen en het is dus behalve in scholen, kerken enz ook regelmatig op sportvelden te beluisteren.
Parry heeft er ook nog een bewerking voor symfonie-orkest van gemaakt, maar de orkestratie uit 1922 van sir Edward Elgar heeft Jerusalem zo mogelijk nóg populairder gemaakt; vanaf 1953 wordt het in Elgar's pompeuze versie jaarlijks als grote indrukwekkende afsluiting van de Last Night of the Proms uitgevoerd en wordt er enthousiast meegezongen. Door deze enorme populaiteit heeft deze hymne niet voor niets de status verworven als een van de officieuze volksliederen van Engeland, dat nog altijd geen officieel volkslied heeft.
**Hubert
Parry/Elgar; Jerusalem
And did those feet in ancient time
Walk upon England's mountains green?
And was the holy Lamb of God
On England's pleasant pastures seen?
And did the countenance divine
Shine forth upon our clouded hills?
And was Jerusalem builded here
Among those dark Satanic Mills?
Bring me my bow of burning gold!
Bring me my arrows of desire!
Bring me my spear! O clouds, unfold!
Bring me my chariot of fire!
I will not cease from mental fight
Nor shall my sword sleep in my hand
Till we have built Jerusalem
In England's green and pleasant Land.
*En tot slot, voor de liefhebbers; een kippenvel moment, wánt; in de Londense Westminster Abbey trokken het beroemde Westminster Abbey Choir, het Chapel Royal Choir, een batterij bazuinblazers van de Central Band of the Royal Air Force, het London Chamber Orchestra en het ronkende orgel al zingend en musiserend, samen met een paar duizend uit volle borst meezingende royal guests, álle, maar dan ook álle registers wagenwijd open, om in 2011 tijdens het huwelijk van prince William met zijn Kate, luid en duidelijk het majestueuze "God save the Queen/King" uit 1744 (gebaseerd op het Franse "Grand dieu sauve le roi"/Heer, red de koning uit 1686) een meer dan royal uitvoering te kunnen geven .
Ondanks het feit dat het Britse parlement het monumentale God save the Queen/King nooit officieel als als nationaal volkslied erkend heeft, en er dus geen algemeen goedgekeurde versie van het lied bestaat, wordt het tóch als hét volkslied van het Verenigd Koninkrijk beschouwd.
In 2022 wordt het 70-jarig!!! regeringsjubileum van queen Elizabeth II gevierd, waarbij het "God save the Queen" ongetwijfeld vaak te horen zal zijn.
**Het door Henry Carey of; Georg Friederich Händel of een andere
componist, men weet het niet helemaal zeker, gecomponeerde; "God save
the Queen/King";